Predom Łucznik 1301

  Słowo nieprzypadkowe, gdyż Łucznik Radom jest fabryką broni. Konieczność zmiany profilu produkcji wymusiły ciężkie czasy powojenne (chodziło o zakończenie wojny w Wietnamie), kiedy to spadło globalne zapotrzebowanie na broń. Fabryka musiała coś uradzić, zdecydowano się więc na produkcję maszyn do szycia i właśnie maszyn do pisania.
Początkowo pod wspólną marką PREDOM - Zjednoczenie Przemysłu Zmechanizowanego Sprzętu Domowego „Predom”, będącą zjednoczeniem szeregu zakładów ze wspólnym mianownikiem, jakim było powiązanie z przemysłem zbrojeniowym. Aby następnie przeistoczyć się w PREDOM Łucznik, a na końcu w samo "Łucznik". W bogatym wachlarzu produktów PREDOM-u znajdowały się jeszcze urządzenia małego AGD (np. wentylator, młynek do kawy), pralki, projektory kinowe, rowery czy zegary.

  W Łucznik Radom, z uwagi na wcześniejsze powiązania ze szwedzkim Facit -znaną i cenioną marką maszyn do pisania, zdecydowano się na wykupienie licencji i produkcję modeli z rodziny Facit 1620 pod własną marką (wcześniej fabryka produkowała te maszyny dla Szwedów). Tak oto narodził się Predom Łucznik.

  Maszynę wyróżnia przemyślana konstrukcja, solidność i trwałość. Aczkolwiek polski klon zbudowany jest z gorszej jakości materiałów i sprawia wrażenie bardziej toporne. W oczy rzuca się słabsza powłoka lakiernicza, większa waga, twardsza praca i drobne niedoróbki produkcyjne.
Co ciekawe spodnia zaślepka jest wykonana z dykty, co teoretycznie powinno zmniejszyć wagę urządzenia.
 Mój egzemplarz  jest praktycznie nowy, choć wyprodukowany w 1973 roku. Pomijając delikatne otarcie pokrywy przez dźwignię powrotu, powstałe na skutek nieprawidłowego zapakowania przy wysyłce: stan fabryczny. Musiałem poświęcić jej jednak nieco czasu na przeczyszczenie (klawisze chodziły, jakby ktoś je trzymał. Okazało się, że smar zgęstniał przez lata nieużytkowania :)), oraz poprawić blokadę wałka, gdyż nie załapywała prawidłowo. Naklejka producenta też jest trochę krzywo przyklejona, ale na większości egzemplarzy w sieci "wędruje" ona nieznacznie w różne strony... urok PRL :)
Mechanizmy pracują prawidłowo, a wałek sunie z taką lekkością, jakby umieszczony był w powietrzu. Pisze się na niej dobrze, w moim odczuciu lepiej jak na prezentowanej wcześniej Olympii Traveller czy starej Olympii SM3.
Warto zaznaczyć, że Facit 1620 porównywany jest do Hermesa 3000, jednej z najlepszych mechanicznych maszyn do pisania. Predom Łucznik niewiele tu ustępuje pod względem technicznym.
Być może gdyby nie fakt, że rozpoczęcie produkcji w 1970 roku zbiegło się ze schyłkiem popularności maszyn do pisania (zachodnie fabryki zamykały właśnie swoje zakłady), oraz rewolucją technologiczną - komputerami, doczekałyby się jakichś rodzimych patentów czy nowych modeli.
Produkcja trwała do 1990 roku. Łucznik często spotykany był w urzędach, bibliotekach, szkołach, na posterunkach czy w innych instytucjach. Dzielnie służył zastępom urzędników, dziennikarzy i pracowników umysłowych :) Dostępny był także do użytku prywatnego, chociaż istniał rejestr ich użytkowników! (ogólny rejestr maszyn do pisania w czasach PRLowskiej cenzury).

Mam pewność, że i mi dzielnie będzie służyć :)

Dlaczego Maszyna?

 Jak to mówią: idzie nowe. W moim przypadku jest to wielce wyczekiwana i długo poszukiwana Olympia Traveller. Maszyna do pisania z początku lat 70-tych, znanej i szanowanej firmy niemieckiej. Udało mi się zakupić sztukę zadbaną, gdzie jedynym mankamentem jest stara taśma :) 

Myślę, że wkrótce opiszę nieco dokładniej wrażenia z użytkowania.

Na razie jeden z pierwszych tekstów, jakie popełniłem, który wklejam w oryginale poniżej. Jest to raczej jednorazowa zabawa, gdyż tekst jest średnio wygodny do czytania w formie obrazka. Planuję za to przy pomocy programu OCR digitalizować pisane analogowo myśli i umieszczać je między innymi tutaj. Zatem kolejne wpisy będą zawierać cząstkę tej materialnej otoczki, jaką niewątpliwie posiada tekst tworzony na maszynie do pisania.

Poniżej mały felietonik, dlaczego tak, a nie inaczej :)

 

Maszyna do pisania.

Moja przygoda z maszynopisaniem była dość krótka. Ojciec przywiózł z jakiejś roboty kilka maszyn, prawdopodobnie od gościa, który chciał je wyrzucić. Dość powiedzieć, że były albo zepsute, albo niemieckie :) Niemniej...

Stara Olympia SM3 w zielonym, głębokim kolorze rozbudziła moją wyobraźnię. Była przecudna :) I naprawdę zadbana! Zważywszy, że sprzęt powstawał na przełomie lat 50 i 60-tych to praktycznie nie było widać po niej zużycia. Chromy, lakier, mechanizmy - wszystko wyglądało i działało super. Jedyny problem to niemiecka czcionka :) Ale czy mogło to być jakąś przeszkodą? Wszelkie ogonki i kreseczki zawsze przecież można dorysować. I tak też czyniłem.
Początki były trudne ale i fascynujące. Sama obsługa to już ciekawa sprawa. Wkręcenie kartki, ustawienie tabulatorów, nastawy. Trochę gorzej wspominam bolące palce, które szybko jednak przyzwyczaiły się do "walenia".
Nie liczyło się nawet co tworzyłem, ale jak :) Dopiero rok-dwa później doprosiłem się komputera i stara Olympia wylądowała na regale.
Do maszyn próbowałem powrócić kilkukrotnie. Druga z "wykopków" była elektryczna, jednak z uwagi na popsutą głowicę nie nadawała się do użytku. Potem kupiłem nowoczesny model na allegro, ale taśma szybko się skończyła, a nowych do dzisiaj nie mogę znaleźć :(

Niemniej coś tam zostało... I chyba spróbowało znów wydać jakiś owoc. Oto bowiem czekam na paczkę z Olympią... nowszą, z polskimi znakami etc. Ale szerzej opiszę jak trochę nań popiszę :)

Dzisiaj maszyna do pisania to zapomniany sprzęt. Samo słowo maszyna jest już anachronizmem w stosunku do komputera  (pierw. maszyny liczącej), który wyparł staruszkę dzięki swym niewątpliwym zaletom.

Pokolenia twórców, pisarzy, poetów, tłumaczy, urzędników itd. miało do czynienia z maszynami do pisania. Wielu z pewnością cieszy się z postępu (palce z pewnością), może kilku wspomina z nostalgią stare, ciężkie ale niezawodne maszynki, które dzielnie służyły im przez lata.
Stanisław Lem na przykład nigdy nie przesiadł się na komputer i do końca tworzył na Underwoodzie podarowanym mu przez ojca. Co wydaje się jeszcze bardziej nieprawdopodobne miewał zwyczaj wyrzucać kartki, jeżeli mu się nie podobał efekt końcowy i pisać od nowa. Iście diaboliczna wizja.

Niemniej dla każdego, kto tworzył od końca XIX wieku do początków XXI w. maszyna umożliwiała pisanie szybkie, dokładne (biada kto musiał czasem rozszyfrowywać ręczne gryzmoły) i stosunkowo łatwe w dalszej obróbce. Ponadto nie wymagała prądu i szczególnej obsługi. Dość szybko pojawiły się wersje walizkowe, które bez problemu można było zabrać gdzie dusza zapragnie.
Znamienne jest, że ostatnią fabrykę maszyn do pisania zamknięto w Indiach w 2011 roku (XXI wiek :)) A biorąc pod uwagę, że niektóre egzemplarze z początków ery ich panowania wciąż są w stanie służyć i zachowały się w dobrym stanie, jeszcze długo o nich nie zapomnimy.

Na zachodzie, wraz z modą retro, slow-life etc. wraca moda na maszyny do pisania. Jednym z jej najbardziej znanych propagatorów jest Tom Hanks, jeden z najbardziej znanych aktorów Hollywood. Pasja ta wiąże się nie tylko z kolekcjonowaniem tych sprzętów, ale także grą/apką na smartfony imitującą mechanizm maszyny czy debiutancką książkę autora, w której łącznikiem są właśnie maszyny do pisania, pojawiające się w różnych rolach w każdym z opowiadań składających się na tom.

Cóż, jeżeli listów już nie piszemy, wszelkie pisma nieubłaganie przechodzą na formę elektroniczną, a nasze obcowanie z informacją czy formy twórczości zagarnął komputer/smartfon jest jeszcze sens przejmować się tym wynalazkiem?

Ja się przejąłem. Otóż dlaczego:
Ma swój klimat, wymaga dyscypliny, umiejętności i generalnie "spowalnia działanie" - co mam nadzieję pozwoli mi nieco doszlifować umiejętności. Raczej do wprawek, jakichś niedługich tekstów, postów na bloga... Dla frajdy! No i jest zawsze gotowa do akcji, bezzwłocznie, z ostatnim słowem na wkręconej na wałek kartce. 

Do trzech razy sztuka.

Jest w życiu mężczyzny taki moment, że ma do wyboru jedną z trzech dróg.
Podjąć wyzwanie i udowodnić coś sobie.
Spierdolić.
Urżnąć się.
Cóż. Wybierając to trzecie, przypadkiem zaliczyłem wszystkie. Ale od początku...

Co może myśleć gość przed czterdziestką, z dwójką dzieci, kredytem na mieszkanie na kolejne dwadzieścia, chujową robotą i problemami z siusianiem? Dodając do tego pożycie małżeńskie będące przedmiotem studiów na wydziale paleontologii, auto z poprzedniego wieku i kryzys wieku średniego pukający do drzwi możecie mieć mniej więcej obraz mej egzystencji. A i tak wymieniłem tylko superlatywy.

Kiedy do mnie dotarło, co mnie czeka poszedłem do baru... Ale stwierdziłem, że nie stać mnie na takie luksusy, więc następnie udałem się do dyskontu (marka wiadoma). Zakupiłem półtora litra znamienitego alkoholu po najtańszej cenie. Stamtąd mogłem udać się tylko w jedno miejsce... do garażu.
Zadzwonił bym po kogoś, złapał sąsiada po drodze... ale nic z tych rzeczy nie nastąpiło. Zacząłem więc sam się łoić jak przystało: do lusterka. Włączyłem radio i prześledziłem swe życie od początku... nie było tego wiele, ledwie na ćwiartkę. Cóż począć? Wypominanie... wszystkie okazje, które przegapiłem albo zmarnowałem. Wszystkie złe decyzje... Stare, zdawałoby się zabliźnione rany. Taaak, to pasowało i pół litra strzeliło jak z gwinta. Dopadł mnie marazm. Już nie kontrolowałem niczego, co się ze mną dzieje. Telefon warczał w kieszeni ale miałem to w dupie. Podobnie jak porę dnia, temperaturę, dzień, miesiąc, rok... Ponad litr wódki to nie w kij dmuchał.
Byłem tam gdzie chciałem być: w krainie nibylandii. Niby problemów, niby zawodów, niby siwych włosów.... wszystko było na niby. Za to ja byłem naprawdę. I miałem to wszystko w dupie.
Mało poetycko, ale prawdziwie.
Zacząłem dopijać trzecią butelkę, kiedy znalazłem się w szpitalu...
Co kurwa?
- Gdzie ja jestem? - zapytałem mało wyraźnie jakiejś baby w białym kitlu.
- W szpitalu.
- Kurwa... co? - jej odpowiedź wydała mi się tyleż oczywista, co i mało konkretna. Głowę rozsadzało mi od środka. Miałem nudności, zaburzenia widzenia i cały wachlarz skutków ubocznych przedawkowania alkoholu. Wywracało mi flaki, czułem się otępiały i pobudzony jednocześnie.
- Kładź się pan. Zaraz pana zabiorą.
- Co? Gdzie? - pytania pozostały bez odpowiedzi. - Kurwa... - ogromny bandaż okręcony był wokół mojej lewej dłoni i ręki. - Co to?
- Opatrunek.
- No... - ostatnią rzeczą jaką pamiętam była szyjka butelki w mojej dłoni. Następnie ocknąłem się tutaj. - Ale co się stało?
- Nie wiem, dowie się pan więcej na komendzie.
- Co?
- Proszę leżeć spokojnie aż kroplówka się nie skończy.
- A... - po dłuższej chwili dostrzegłem wężyk z igłą wbity w rękę. Nie czułem, aby było mi lżej.

(i urwał... C.D.N.N ;))